تاريخ : سه شنبه بیست و هشتم آبان ۱۳۹۲ | 0:45 | نویسنده : محمدرسول جلیلی

از كاربردهای علم نوین سنجش از دور یا Remote Sensing می توان به استفاده از آن در هیدرولوژی و

منابع آب و اکتشاف منابع آب زیر زمینی، نجوم ، اکتشاف منابع معدنی و نفت و گاز، تغذیه سیستم

های اطلاعات مکانی یا جغرافیایی و سامانه های تصمیم یار یا DSS ها، اکتشاف مواد رادیو

اکتیو،شیلات واستحصال آبزیان، زمین شناسی،ژئومرفولوژی، كارتوگرافی، تهیه نقشه های گوناگون

توپوگرافی، پوشش و کاربری اراضی، شهرسازی و برنامه ریزی شهری، مطالعات زیست

شناسی،خاکشناسی، مطالعات زیست محیطی،بررسی و منشا یابی آلودگیهای جوی و زمینی و

دریایی،حیات وحش، هواشناسی، كشاورزی، جنگلداری، مدیریت و توسعه اراضی،نظامی و

جاسوسی،راهنمایی و رانندگی،کنترل ترافیک و مدیریت حمل و نقل شهری وجاده ای، مدیریت بحران و

 حوادث غیر مترقبه،گیاهشناسی و ژئوبتانی، هیدروترمال و ژئوترمال ، باتیمتری یا عمق

سنجی،جمعیت شناسی و جامعه شناسی، باستانشناسی، مکان یابی دفن پسماندهای هسته ای

و زباله های شهری، بررسی تغیییرات دوره ای و دهها مورد دیگراشاره كرد.

استفاده سنجش از دور در مطالعات اكتشافی و منابع طبیعی و سایر موارد فوق الذکر از نظر دقت و

هزینه و نیروی انسانی نیز بسیار با صرفه تر بوده و خیلی سریعتر نیز انجام می گیرد.

 

در زمینه كاربردهای داده های ماهواره ای به عنوان مثال به موارد زیر می توان اشاره نمود.

1.کاربرد های نظامی : مواردی چون امور شناسایی و جاسوسی چه به صورت فضایی و ماهواره ای و

چه به صورت هوایی، تفتیش و آشکار سازی استتار ، تهیه طرحهای آفند و پدافند،طرح ریزی پروازها و

شناسایی محل ریختن بمب و...

2.امور انتظامی: کنترل ترافیک ، مکانیابی گره های ترافیکی ، ارزیابی ظرفیت خیابانها برای اجرای طرح

های ترافیکی، مکانیابی محل های جدید احداٍث پارکینگ و خیابانها، کنترل و مدیریت حمل و نقل جاده

ای با GPS و...

3. مطالعه تغییرات دوره ای: برخی از پدیده ها و عوارض سطح زمین در طی دوره زمانی تغییر می یابد.

  علت این تغییرات می تواند عوامل طبیعی مانند سیل، آتشفشان، زلزله، تغییرات آب و هوایی، یا

عوامل مصنوعی مانند دخالت انسان در محیط زیست باشد. برای مثال تغییر سطح آب دریای خزر در

طی یك دوره ۱۰ تا ۲۰ ساله، تغییر میزان سطح پوشش و جنگلها درشمال كشور و تغییر پوشش

گیاهی نخل در جنوب كشور و میزان آسیب آنها در دوران جنگ را می توان با استفاده از داده های

ماهواره ای با دقت بسیار زیادی مطالعه كرد.

۴.اکتشاف منابع : از داده های سنجش از دور می توان برای اکتشاف منابع معدنی ، عناصر رادیو اکتیو،

 نفت و گاز استفاده نمود.

5.مطالعات زمین شناسی و ژئومرفولوژی:با استفاده از داده های ماهواره ای می توان مرزهای بسیاری

 از سازندهای زمین شناسی را از یكدیگر تفكیك كرد، گسله ها را مورد مطالعه قرار داد ونقشه های

  گوناگون زمین شناسی تهیه كرد. از جمله نقشه های زمین شناسی گوناگون كه با استفاده از داده

های ماهواره ای می توان تهیه كرد، نقشه گسله ها و شكستگی ها، نقشه سازندهای سنگی

مختلف، نقشه خاكشناسی و نقشه پتانسیل ذخایر تبخیری سطحی را میتوان نام برد. افزون براین با

توجه به گستره بسیار وسیع زیر پوشش هر تصویر ماهواره ای، چنین تصاویری برای مطالعات كلان

منطقه ای برای زمین شناسان بسیار مفید است.

۶.شهرسازی و برنامه ریزی شهری : تشخیص CBD شهر و تحلیل رابطه آن با سایر بخشها و نحوه و

مسیر پیشروی آن،تغذیه جی آی اس شهری،شناسایی بافت و ساخت شهری، تهیه نقشه های شهر

 برای ادره آن و اعمال قوانین شهری و جهت دهی مناسب به رشد شهر، مکانیابی دفن زباله های

شهری،تهیه map cadastral ،ارزیابی تراکم و تراکم نسبی، اولویت بندی نوسازی، مکان یابی احداث

فضاهای سبز و اماکن تفریحی جدید، تعیین حریم ها، مکانیابی مناطق مناسب برای توسعه شهر و

ایجاد شهرکهای اقماری و...

۷.مطالعات کشاورزی و جنگلی: تشخیص و تمایزگونه های گیاهی مختلف، محاسبه سطح زیر كشت

محصولات كشاورزی، مطالعه مناطق آسیب دیده كشاورزی براثركم آبی یا حمله آفتهای مختلف به آنها

از جمله مهمترین كاربردهای داده های ماهواره ای است. تهیه تقشه جامع پوشش گیاهی هر منطقه،

 تهیه نقشه آبراهه ها و ارتباط آنها با مناطق مستعدكشت و برآورد میزان محصول زیر كشت از

كاربردهای دیگر چنین اطلاعاتی است. لازم به ذكر است كه وزارت بازرگانی و كشاورزی كشور ایالات

متحده آمریكا از ابتدای تكوین تكنولوژی سنجش از دور همه ساله محصول كشاورزی كشور آمریكا وتمام

 كشورهای جهان را با استفاده ازتصاویر ماهواره ای برآورد می كند تا برای برنامه ریزی بازار و تولید

اطلاعات مفید و لازم را بدست آورد. افزون بر این مطالعه میزان انهدام جنگلها و یا میزان پیشرفت جنگل

كاری از كاربردهای دیگر این تصاویر است.

۸.مطالعات هیدرولوژیکی : مطالعه آبهای سطحی منطقه و تهیه نقشه آبراهه ها، بررسی تغییر مسیر

رودخانه ها بر اثر عوامل طبیعی یا مصنوعی، تخمین میزان آب سطحی هر منطقه،کشف منابع آبهای

 زیر زمینی از جمله جالبترین كاربرد داده های ماهواره ای است.كشور ما از جمله كشورهایی است كه

 با وجود داشتن منابع آبهای سطحی در بسیاری مناطق از مشكل كم آبی رنج می برد، كه استفاده از

تكنولوژی نوین وبه دست آوردن اطلاعات دقیق می تواند راهگشای استفاده بهتر ازمنابع آب كشور

باشد.

۹.مطالعات دریایی و اقیانوسی: از تكنولوژی سنجش از دور بخصوص در چند زمینه مهم كاربردهای

دریایی می توان استفاده كرد كه ازآن جمله مطالعات دوره های پیشروی و پسروی كرانه دریا؛ مطالعات

عمومی ویژگیها و خصوصیات توده های آبی مثل نقشه دمای سطح و رنگ آب و نقشه تراكم میزان

كلروفیل و پلانكتون و مطالعات مربوط به تأثیر سایر پدیده ها بر دریا، از جمله وضعیت حركت وتندی امواج

دریا و غیره هستند. تابحال سنجنده ها و ماهواره های مخصوصی فقط برای مطالعات دریاها و

اقیانوسها طراحی وساخته شده است. مهمترین این ماهواره هاعبارتند از ماهواره “ موس” ژاپن

وماهواره “ سی ست” آمریكا.

۱۰.مطالعات بلایای طبیعی و مدیریت بحران:امروزه برآورد میزان خسارت ناشی از بلایای طبیعی از قبیل

 سیل، زلزله، آتشفشان، طوفان وغیره با استفاده از داده های ماهواره ای بسیار متداول است. تعیین

  راهبرد مناسب برای جلوگیری وكاهش خسارت بلایای طبیعی از جمله دیگر كاربردهای داده های

ماهواره ای است.